حمایت اجتماعی

 برای اکثر بزرگسالان ، کار ، منبع مناسب برخورد اجتماعی است و برخورد اجتماعی می تواند منبع مهم حمایت ، بویژه به عنوان سن افراد باشد. نبود این برخوردهای گسترده و منظم با همکاران ( که ممکن است دوستان و محارم نیز باشند ، روی رفاه مردم بعد از بازنشستگی تاثیر می گذارد ؟

 مقایسه های مقطعی معلوم کرده اند که بزرگسالان مسن تری که مدت زیادی است که بازنشسته شده اند ، در مقایسه با بازنشسته های جدیدتر یا بازنشسته هایی که به کار کردن لااقل نیمه وقت ادامه می دهند ، برخوردهای اجتماعی کمتری دارند. ولی در حالیکه وسعت شبکة اجتماعی و تعداد برخوردها کاهش می یابد ، کیفیت حمایت ظاهراً کاهش نمی یابد. تحقیق طولی سه ساله 1311 مرد مسن نسبتاً سالم در تحقیق پا به سن گذاشتن تجویزی بوستون ، این یافته را تایید می کند ( بوسی ، آلدوین ، لونسون ، اسپیرو و مروزک ، 1993 ). دو تبیین رشدی طول عمر این پدیده عبارتند از نظریه همراهی و نظریه انتخاب.

 نظریه همراهی ، مطرح شده توسط روبرت کان و تونی آنتونوچی ( 1980 ) ، روابط را بر حسب صمیمیت و نزدیکی نسبیشان متمایز می کند. تنها حلقه های بیرونی برخورد اجتماعی فرد ، به طور چشمگیری تحت تاثیر بازنشستگی قرار گرفته اند. همکاران در این حلقه ها تمایل دارند کم شوند ، دوستان اوقات فراغت جدید جای آنها را بگیرند یا زمان بیشتری را با دوستان و آشنایان دیگر صرف کنند. ولی ، قطع نظر از اینکه برای این دوستیهای نسبتاً تصادفی ، چه اتفاقی می افتد. بازنشسته ها هنوز حلقة درونی ثابتی از دوستان نزدیک و اعضای خانواده دارند و بنابراین احساس از دست دادن رفاه یا حمایت اجتماعی ندارند.

 نظریة انتخاب لورا کارستنسن ( 1991 ) روی تغییرات در چگونگی کارکرد برخوردهای اجتماعی در زندگی بزرگسال ، تمرکز می کند. طبق این نظریه ، کنش متقابل اجتماعی ، سه عملکرد دارد : (1) منبع اطلاعات است ؛‌ (2) به مردم کمک می کند ادراک خویشتن را توسعه داده و حفظ کنند ؛ (3) منبع

 خوشی یا رفاه عاطفی است. دو عملکرد اول – اطلاعات و هویت- تحلیل می رود زیرا آنها با گذشت زمان ، کمتر مورد نیازند ؛ ولی عملکرد عاطفی ، که به کیفیت حمایت اجتماعی بستگی دارد ، محوری و بنیادی می شود. افراد بازنشسته دربارة کنشهای متقابل اجتماعی شان سختگیرتر می شوند تا کیفیت بالای حمایت اجتماعی مطمئن را حفظ کنند- افرادی که اینها از آنها واقعاً لذت می برند و می توانند به هنگام نیاز به آنها اعتماد کنند. بنابراین ، نه تنها تحلیل رفتن رفاه ، بلکه محدودیتهای شبکه حمایت اجتماعی شخص پیر نیز می تواند مثبت و انطباقی باشد.

 بازنشستگی روی جامعه چه تاثیری می گذارد ؟

 بازنشستگی و زمان بازنشستگی افراد نه تنها روی خودشان و بستگان درجه یکشان تاثیر می گذارد بلکه در کل روی جامعه نیز تاثیر می گذارد. تقریباً همة کشورهای صنعتی ، نگران هزینة حمایت و نگهداری از جمعیتهای مسن رو به رشدشان هستند. در ایالات متحده ، کسری های زیاد فدرال ، تردیدهای جدیدی درباره توانایی برای ادامة دادن به سرمایه گذاری در حقوق مستمری تامین اجتماعی پدید آورده اند ( کراون ، 1993 ). یک واکنش ، تشویق کردن افراد مسن به نگه داشتن کارشان ، با حذف کردن باز نشستگی اجباری و بالا بردن سن برای جمع آوری مزایای کامل مستمری تامین اجتماعی است ( برنامه ریزی شده در سال 2003 ، از 65 به 67 افزایش یابد ). از طرف دیگر ، بیکاری و هزینه های زیاد کار کارگران مجرب ، به بیمه نامه ها فشار می آورند که افراد مسن را از نیروی کار بیرون کنند ، که در فرانسه ، آلمان و هلند نیز این کار صورت گرفته است.

 تاثیر اجتماعی بازنشستگی کاملاً به نسبت وابستگی ، یعنی اندازه تطبیقی بخشهای فعال و وابسته جمعیت ، مربوط است. با افراد مسنی که بیشتر عمر می کنند و تعدادشان افزایش می یابد ، نسبت جمعیت در سالهای سازنده و فعال ( 18 تا 64 سالگی ) ، متناسب با نسبتی که فرض می کنند وابسته است ( 65 سالگی یا بیشتر ) کاهش خواهد یافت.

 در ایالات متحده ، پیش بینی شده این نسبت از 5/5 در سال 1980 ، به 5/2 در سال 2040 کاهش خواهد یافت (آدامچاک و فریدمن ، 1983 ) ، و نشان می دهد که در آینده ممکن است کارگر کافی برای حمایت از جمعیت پیر وجود نداشته باشد. ولی افراد مسن ، تنها گروه (( وابسته )) نیستند. همچنانکه تعداد

 آمریکائیهای مسن افزایش می یابد ، تعداد بچه ها و نوجوانان کاهش خواهد یافت ، که کل وابستگی را زیر کل وابستگی سال 1960 ، زمانیکه (( افزایش دهندگان زاد و ولد )) در حال افزایش بودند ، نگه می دارد ( آدامچاک ، 1993 ). پس سئوال مهم اینست که بزرگسالان فعال حاضر چطور قرار است بیشتر سنگینی مسئولیت حمایت از نسل مسن به جای نسل جوانتر را بپذیرند.

* مترجم : علیرضا نصیرزاده

* استاد راهنما: خانم دکترزینب خانجانی، عضو هیات علمی دانشگاه تبریز