اختلال بیش فعّالی چیست ؟
ADHD یا اختلال بیش فعّالی و فقدان توجّه ، یک اختلال رفتاری شایع است که حدود 10- 8 درصد کودکان را مبتلا می کند. احتمال تشخیص این اختلال در پسران ، سه برابر دختران است ولی علّت این تفاوت هنوز مشخّص نشده است. کودکان بیش فعّال ، بدون فکر کردن عمل می کنند ، بیش از اندازه فعّالند و در تمرکز کردن مشکل دارند. این اختلال به عملکرد خانوادگی ، اجتماعی و تحصیلی کودک ، آسیب میرساند. با درمان مناسب ، کودکان میتوانند بیاموزند که چگونه با این مشکل کنار بیایند و علائم خودرا کنترل کنند.
انواع علائم بیش فعّالی کدامند ؟
1- علائم بیش فعّالی در نوع بی توجّه :
* ناتوانی در توجّه به جزئیّات، و بی دقتی در تکالیف مدرسه یا سایر فعّالیتها.
* مشکل در ادامه دادن توجّه و حفظ دقت در طی فعّالیتها.
* اجتناب از کارهایی که به تلاش ذهنی و تفکّر نیاز دارد.
* گم کردن اسباب بازی ها ، کتاب ها ، و وسایل.
* واکنش بیش از حد به محرکها.
* مشکل در پیروی از دستورات.
* مشکل آشکار در گوش دادن.
* فراموشی در فعّالیتهای روزانه.
* نامنظمی.
2- علائم بیش فعّالی در نوع بیش فعّال- برانگیخته :
* حرف دیگران را قطع می کنند و فضولانه وارد بحث دیگران می شوند.
* به نظر می رسد که همیشه در حرکت و آماده رفتن هستند.
* منتظرایستادن و در صف ایستادن، برایشان سخت است. * قبل از اینکه سئوال تمام شود ، پاسخ می دهند.
* دویدن بیش از حد و یا بالا و پایین پریدن.
* ناتوانی از بازی کردن در سکوت.
* مشکل در حفظ حالت نشسته.
* زیاد صحبت می کنند.
* بی قراری و نا آرامی.
3- ترکیب علائم بیش فعّالی نوع 1 و 2 :
این نوع از بیش فعّالی ، بسیار شایع بوده و شامل اکثر خصوصیّات ذکر شده در نوع اوّل و دوّم می باشد.اگرچه بزرگ کردن کودک بیش فعّال کار ساده ای نیست ، امّا باید به خاطر داشت که این بچّه ها بد نیستند و غرض ندارند. کودکان مبتلا به بیش فعّالی ، بدون درمان دارویی و یا درمان رفتاری ، نمی توانند رفتار خود را کنترل کنند.
بیش فعّالی ، چگونه تشخیص داده می شود ؟
بسیاری از موارد بیش فعّالی ، توسط پزشک عمومی درمان می شود. آزمون یا آزمایشی که بیش فعّالی راتشخیص دهد، وجود ندارد فلذا تشخیص ، به یک ارزیابی کامل نیاز دارد. اگر تشخیص قطعی نشده باشد ، تشخیص های دیگر مانند : سندرم تورت ، ناتوانی در یادگیری و یا افسردگی مطرح میشود. ممکن است کودک به متخصّص مغز و اعصاب ، اعصاب و روان ، و یا روان شناس ارجاع داده شود ، و در نهایت علائم و اطلاعات ، جمع آوری شده و تشخیص داده می شود و درمان آغاز می گردد.
برای تشخیص بیش فعّالی :
* علائم باید حداقلّ 6 ماه ادامه داشته باشد.
* این رفتارها در مقایسه با کودکان همسن و سال آنان شدیدتر باشد.
* کودک ، رفتارها و علائم بیش فعّالی را ، قبل از 7 سالگی نشان دهد.
* این علائم بر روی حداقلّ دو زمینه زندگی کودک مانند: مدرسه ، خانه ، پرستارکودک ، دوستان و ... تاثیر منفی داشته باشد.
علائم نباید در اثر فشار روانی و استرس ایجاد شده باشد. کودکانی که طلاق ، جدایی ، بیماری ، تغییر مدرسه یا تغییر ناگهانی در زندگی را تجربه می کنند ، ممکن است بی توجّه یا فراموشکار شوند. برای تشخیص اختلال ، باید این عوامل در نظر گرفته شود. همچنین زمان شروع علائم ، درست بعداز این وقایع ، در تشخیص درست کمک کننده است.سابقه پزشکی کودک و خانواده ، بسیار مهمّ است زیرا تحقیقات نشان داده است بیش فعّالی ، زمینه ژنتیکی داشته و اغلب سابقه خانوادگی ابتلا دیده می شود. معاینه فیزیکی مانند: شنوایی ، بینایی ، و سایر تواناییها باید بررسی شوند. برخی از بیماری های دیگر مانند: استرس ، افسردگی ، و اضطراب می توانند مانند بیش فعّالی ، تظاهر کنند. ممکن است از والدین سئوالاتی در مورد این بیماری ها و نیز در مورد سیر رشد و تکامل کودک ، رفتار کودک در خانه ، در مدرسه و در بین دوستان ، پرسیده شود.از سایر افرادی که کودک مبتلاء را مرتّب می بینند نیز باید در این موارد سئوال شود. معلّمان معمولاً اوّلین کسانی هستند که متوجه علائم بیش فعّالی می شوند. ارزیابی سیر آموزش کودک نیز باید انجام شود ، امّا این نکته نیز اهمیّت دارد که این افراد باید صادق و مورد اعتماد باشند و از نقاط قوّت و ضعف کودک تا حد امکان ، آگاهی داشته باشند.
علّت ایجاد بیش فعّالی چیست ؟
علّت ایجاد بیش فعّالی این نیست که والدین کودک ، پدر و مادر خوبی نبوده اند. همچنین رابطه قطعی با مصرف زیاد مواد قندی ندارد. واکسن ها نیز موجب ایجاد آن نمی شوند. علل ایجاد بیش فعّالی ، منشاء زیست شناختی دارد که هنوز به درستی شناخته نشده است. محقّقان بیان می کنند که احتمالاً ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی ، عامل به وجود آمدن این اختلال است.
عوامل مستعد کننده برای ابتلاء به بیش فعّالی کدامند ؟
مطالعاتی بر روی کودکان مبتلا به بیش فعّالی ، انجام گرفته که نشان می دهند در بسیاری از موارد ، این اختلال در خویشاوندان نزدیک آنان نیز وجود داشته است. محقّقان بیان می کنند که نواحی خاصی از مغز در این کودکان ، در حدود 10- 5 درصد کوچکتر و کم فعّالیت تر از حد نرمال است ، اگرچه آنان مطمئن نیستند که این مسئله ، علّت ایجاد اختلال باشد. محقّقان دریافتند که در کودکان مبتلا به بیش فعّالی و کمبود توجه ، ضخامت کورتکس در میانگین سنّی 10.5 سالگی به اوج خود می رسد ، در حالیکه در کودکان سالم این اوج ضخامت کورتکس ، در 7.5 سالگی مشاهده می شود. مطالعات اخیر نشان دهنده این است که مصرف سیگار در دوران بارداری ، با ایجاد بیش فعّالی در کودک مرتبط است. سایر عوامل خطر برای ایجاد این اختلال شامل: تولّد پیش از موعد ، نوزادان با وزن بسیار کم ، و آسیبهای مغزی حین تولّد هستند. ممکن است تماشای بیش از حد تلویزیون در سنین کم ، موجب کم توجّهی کودک شود. به گفته روان شناسان ، کودکان زیر 2 سال نباید تلویزیون نگاه کنند و یا به بازی های ویدئویی و کامپیوتری بپردازند. در کودکان 2 ساله و بالاتر نیز باید زمان این فعّالیتها به 2- 1 ساعت و به برنامه های مناسب سن آنان محدود باشد.
راه های درمان کدامند ؟
بهبودی در صورت وقوع ، معمولاً بین 12 تا 20 سالگی رُخ می دهد. بهبودی قبل از 12 سالگی نادر است. این علائم در دوره بلوغ بهبود می یابد و گاهی نیز تا بزرگسالی ادامه پیدا می کند. بهترین راه درمان و کاهش علائم این اختلال ، بعد از داروهایی مثل ریتالین( متیل فنیدیت )، استفاده از فنون شناخت درمانی برای والدین و آموزش های رفتاری برای فرد مبتلاء ، والدین و معلّمان ، در منزل و مدرسه می باشد.
65.76.73.82.69.90.65.45.78.65.83.73.82.90.65.68.69.72
کلمات کلیدی:
